مهم‌ترین پیش‌نیاز به کارگیری ابزارهای مبتنی بر بازار در جوامع، تبعیت نظام اقتصادی جوامع از قواعد بازار آزاد بر مبنای دو رکن اصلی از احترام به حقوق مالکیت شهروندان و افزایش رقابت‌پذیری بخش خصوصی در بازار است. حال آنکه بر مبنای ارزیابی‌های سالیانه بنیاد هریتج، شاخص آزادی اقتصاد ایران در سال ۲۰۲۳ برابر با عدد وخیم ۴۲ از ۱۰۰ و معادل با شرایط «سرکوب‌شده» بوده و ایران در میان ۱۸۰ کشور، رتبه ۱۶۸ را به خود اختصاص داده‌است.
پس در نظام اقتصادی کشور ما که نظامی بسته همراه با دخالت و نفوذ بسیار بالای حاکمیت در تصمیم‌گیری، اجرا و نظارت است، ساختار توزیع سرمایه سبب گردیده نهادهای حاکمیتی با سیطره بر بالادست اقتصاد با شهروندان و بخش خصوصی رقابتی غیرمنصفانه کنند، تورم دو رقمی برای نیم‌قرن بیماری مزمن نظام اقتصاد کشور شده و تحریم‌های بین‌المللی نیز هزینه ارتباط با بازارهای بین‌المللی و هزینه سرمایه‌گذاری خارجی را به حداکثر رسانده‌اند؛ اساسا تصور پیاده‌سازی سیاست‌های مبتنی بر بازار تصور عجیبی و نامفهومی است.
به بیان دیگر در بازارهایی به مانند کلیت نظام اقتصادی کشور ما که رقابت حاکم نیست، ابعاد بازار محدود است، ارتباط با رقبای خارجی کاملا قطع شده و عرضه در اختیار عده‌ی معدودی از تولیدکنندگان است، به دلیل خلأ مکانیزم‌های رقابتی، هر گونه وضع عوارض و جرائم صرفا و تنها موجب بالا رفتن قیمت محصول و تحمیل اثر تورمی به مصرف‌کنندگان و جامعه خواهد شد (مثال‌های بارز این امر را می‌توان در وضع عوارض و مالیات بر صنعت خودرو در ایران و بالا رفتن قیمت خودرو در پی آن به وضوح مشاهده کرد).
بنابراین پیامدهای مخرب اقتصادی و اجتماعی وضع عوارض با عنوان عوارض سبز در محیط کسب‌وکار ایران، از دو حالت خارج نخواهد بود:
- کاهش سود کسب‌وکارها، تعدیل نیرو یا تعطیلی بنگاه‌های اقتصادی و دامن زدن به بحران‌های اقتصادی و اجتماعی کشور
- افزایش زنجیره‌ای قیمت تمام‌شده کالاها متناسب با پرداخت عوارض و تحمیل اثر تورمی هنگفت به جامعه و کاهش قدرت خرید شهروندان
مشخصا از آنجا که توسعه‌ی توأمان با حفظ محیط‌زیست، جز با همگرا نمودن فعالیت‌های اقتصادی و محیط‌زیستی و عدالت اجتماعی ممکن نیست؛ ضربات مهلک کاهش قدرت خرید، تورم، بیکاری و سطح پایین رفاه اجتماعی به محیط‌زیست ناشی از رویکرد موجود در این عوارض اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.
این پروژه فاقد دسترسی آزاد و رایگان است. برای دسترسی به آخرین داده‌ها و اطلاعات مرتبط با این پروژه می‌توانید با ما تماس بگیرید.
